محمدنسیم نظری
یک‌ماه از آمدن جوبایدن به‌کاخ سفید می‌گذرد، دقیقن او یک‌ماه قبل در کرسی ریاست‌جمهوری بزرگ‌ترین ابر قدرت دنیا (آمریکا) تکیه زد. جوبایدن با شعار جلوگیری از همه‌گیری کرونا و ایجاد روابط دوستانه با کشورهای جهان به این سمت (ریاست جمهوری) رسید. بحث خروج و عدم خروج نیروهای خارجی از افغانستان در همان اوایل روزهای کاری بایدن از مباحث جدی و اساسی در کاخ سفید بود. بایدن میراث‌دار جنگ ناتمام در افغانستان و از سوی‌هم توافق‌نامه‌ای با گروه طالبان بود. قبل از او ترمپ سقف حضور نیروهای خارجی را از چندین هزار به ۲۵۰۰ نفر در افغانستان رساند. ترامپ باورمند بود که جنگ ناتمام افغانستان را می‌توان با خروج زودهنگام نیروهای خارجی تمام نمود.
بایدن در آغازین روزهای کاری‌اش در کاخ سفید، برخلاف تصور عمومی، در مورد توافق‌نامه با طالبان، از بازنگری در آن تأکید نمود. رسانه‌ها و تحلیل‌گران مسایل سیاست خارجی و خاورمیانه، معتقد بودند که بایدن توافق‌نامه‌ی صلح را ملغی و از آن خارج خواهد شد. بایدن در دوران معاونت اوباما از تضعیف پروسه‌ی ملت‌سازی در افغانستان یاد نموده و ملت‌سازی را در این کشور پروسه‌ی ناکام عنوان نموده بود. اما اکنون که او از بازنگری در توافق‌نامه با طالبان سخن می‌گوید، به نظر می‌رسد او هم‌چنان در مورد سرنوشت افغانستان تردید دارد.
اما با این وجود؛ هنوز بایدن در مورد رفتن نیروهای خارجی و ماندن آن‌ها در تردید به‌سر می‌برد از طرفی هم؛ مهلت تعیین شده در توافق‌نامه‌ی صلح نزدیک است، اداره‌ی بایدن باید تا ماه می سال روان، تصمیم خود را در مورد ماندن و رفتن از افغانستان مشخص سازد، اکنون بایدن در دو راهی بزرگ قرار گرفته است، یا باید جنگ جاری در افغانستان را که هنوز تمام نشده است ادامه داده و سالانه میلیادها دالر صرف آن نماید و یا هم این جنگ را تمام شده اعلان نموده و افغانستان را در میان دود و بارود رها سازد.
بایدن به‌نظر می‌رسد گزینه‌ی اول را در پیش گرفته است؛ زیرا با بازنگری در توافق‌نامه‌ی صلح و گماشتن دوباره‌ی خلیل‌زاد او تلاش دارد تا گروه طالبان را در میز مذاکره با افغانان قانع ساخته و جنگ جاری را خاتمه دهد. اما این کار در شرایط و محدوده‌ی زمانی ( تا ماه می) امکان پذیر نیست، او تا هنوز سرنوشت توافق‌نامه‌ی صلح را مشخص نساخته است؛ از سوی هم خشونت‌ها در افغانستان هم‌چنان روبه افزایش بوده و روزانه از تمام مردم قربانی می‌گیرد.
بدتر از همه؛ در طول سال‌های گذشته، قربانی جنگ نیروهای امنیتی افغانستان و طالبان که با حمایت و پشتیبانی نیروهای حمایت قاطع مدیریت می‌شد، تنها نظامیان در صفوف نبرد بودند، اما اکنون طالبان برای پیش‌برد اهداف استراتژیک شان در منطقه و افغانستان، جامعه مدنی، زنان، کودکان و قشر آسیب پذیر جامعه را هدف قرار داده و روزانه آن‌ها را به‌شکل و حشیانه‌ای می‌کشند. به گفته امرالله صالح معاون اول ریاست جمهوری افغانستان، طالبان تلاش دارند تا با کشتن مردم بی‌گناه در شهرها، وحشت عمومی ایجاد نموده و اهداف شان‌را در مشورت با پاکستان دنبال نمایند. صالح روزانه فهرست قطوری از گروگان‌گیری، جرایم سازمان یافته، اختطاف‌ها و سایر حملات تروریستی را در کابل و ولایات افغانستان در صفحه فس‌بوک خود تحت عنوان جلسات «شش نیم صبح » نشر می‌نماید، در این فهرست دیده می‌شود که جنگ جاری افغانستان روزانه ده‌ها انسان بی‌گناه این کشور را قربانی نموده و صدها خانواده را داغ‌دار می‌سازد.
از طرفی دیگر؛ بایدن در فرصت زمانی محدودی که در اختیار دارد تا تمام نهادهای تصمیم‌گیرنده در واشنگتن را قانع سازد که از طرح‌های او در مذاکرات با طالبان حمیات نموده و از خروج زود هنگام جلوی‌گیری صورت گیرد؛ هرچند اداره‌ی بایدن تا کنون به‌شکل رسمی از خروج و عدم خروج از افغانستان ابراز نظر نکرده و آن‌را وابسته به‌شرایط و بازنگری کمیته‌ی مشترک سیاست خارجی دانسته است؛ اما شواهد نشان می‌دهد که بایدن عجله‌ای برای خروج نداشته و طرف‌دار خروج مسولانه از افغانستان می‌باشد. با این وجود؛ اما بایدن برای خروج مسولانه از افغانستان در دو سطح متفاوت و جداگانه نیازمند هماهنگی می‌باشد. بایدن باید کشورهای منطقه را در پروسه‌ی صلح افغانستان دخیل ساخته و دیدگاه‌های آن‌ها را برای رسیدن به وجه مشترک، تلفیق و عملی سازدو همسوسازی دیدگاه‌های کشورهای منطقه و تأثیرگذار در افغانستان کاری دشوار و زمان‌گیری برای اداره‌ی بایدن خواهد بود. از طرفی دیگر، او باید اجماع سیاسی در داخل افغانستان را به‌منظور حمایت از پروسه‌ی صلح و گفتگو با طالبان حمایت نماید. اکنون که گفتگوهای صلح در دوحه قطر متوقف است و گروه طالبان در منطقه سرگردان اجماع سیاسی می‌باشد، بایدن فرصت مناسب برای حمایت از اجماع داخلی افغانستان دارد تا بتواند گفتگوهای صلح افغانستان را به‌موفقیت برساند.
با این همه؛ اما نیروهای که اکنون در افغانستان به‌سر می‌برند و منتظر تصمیم بایدن در پروسه‌ی جنگ و صلح هستند، در دو راهی کلانِ‌گیر افتاده است و نمی‌دانند که بروند یا بمانند؟
