محمدنسیم نظری

دوشنبه ۱۲ عقرب، کابل بار دیگر شاهد رویداد خونینِ ترویستی بود. بر اساس منابع اطلاعاتی سه تن از مهاجمان مسلح وارد دانشگاه کابل شده و به درگیری با نیروهای امنیتی پرداختند. این مهاجمان حوالی ساعت ۱۲ هنگامی وارد ساختمان ستاژ حقوقی دانشگاه کابل شدند که بر اساس گفته‌های مسولین وزارت اطلاعات و فرهنگ قرار بود نمایشگاه کتاب ناشران افغانستان و ایران افتتاح و برگزرا گردد. بر اساس اطلاعات منتشر شده در خبرگزاری ایرنا، بهادر امینیان سفیر ایران با شماری دیگر از مقامات بلند پایه در این نمایشگاه حضور داشتند.

این حمله طی ۲۴ ساعت گذشته با واکنش‌های فراوانی از سوی مقام‌های سیاسی و نمایندگی‌های دیپلماتیک روبر گردیده است. اشرف غنی رییس جمهور افغانستان وعده انتقام سخت و چند برابر را داده است، امرالله صالح معاون اول او، این حمله را ناکامی استخباراتی دستگاه‌های کشفی و امنیتی کشور خوانده و طالبان را مسول آن دانسته است، استفانوپونتیکورو، نماینده ارشد نظامی ناتو در افغانستان نیز در تویتی حمله دیروز را محکوم نموده وافزوده است که این دومین حمله به مراکز علمی  در کابل در ده روز گذشته است. به گفته او کودکان و جوانان افغانستان باید از رفتن به نهادهای آموزشی احساس امنیت نمایند و ناتو با تمام قاطعیت از همه تلاش‌ها، برای جلوگیری از خشونت حمایت می‌کند.

از چندی به این سو است که شبکه‌های تروریستی با هداف قرار دادن مراکز علمی و نهادهای تحصیلی در افغانستان، شماری زیادی از دانش آموزان را کشته و زخمی ساخته اند؛ اما مسولین ارشد امنیتی و نهادهای حکومتی تنها با نشر اعلامیه در موارد مختلف اکتفا کرده‌اند، با این وجود به نظر می‌رسد که عمق حمله بر دانشگاه کابل بیشتر از آنچه که نهادهای امنیتی گزارش می‌دهند، باشد.

حملاتی از این دست که بیشترین قربانیان از غیر نظامیان و افراد ملکی می‌گیرد؛ می‌تواند پیامدهای ذیل را به دنبال داشته باشد:

۱-روشن ساختن ایدولوژی افراط گرایانه تروریستان و عدم باور آن‌ها به ارزش‌های انسانی- اسلامی

۲- تروریستان با چنین حملاتی به دنبال جلب افکار عمومی و ایجاد رعب و وحشت میان طیف‌های مختلف اجتماعی اند؛ زیرا آن‌ها به خوبی می‌دانند که توده‌های جامعه که هیچ توان نظامی و امنیتی در برابر این‌گونه حملات نداشته/ ندارند، طعمه جنگ و خشونت بوده و با کشتن افراد بی دفاع می‌توانند استراتیژی شان‌را دنبال کنند.

۳- این حمله نشان داد که دستگاه‌های امنیتی وکشفی کشور به رغم ادعای‌های گزاف و فراوان مسولین، مخصوصن رییس جمهور، از توانایی مناسب برای کنترول اوضاع برخودار نیستند؛ این نهادها باید اطلاعات قبلی وآمادگی بالقوه برای کشف و خنثی سازی این‌گونه حملات داشته باشند، تا بتوانند از کشتار غیر نظامیان در موقع مناسب و قبل از حملات جلوگیری نمایند.

۴- بسترهای فرهنگی و اکادمیک؛ یگانه تکیه‌گاه محکم و استوار در برابر افراطیت و خشونت طلبی است، تروریستان و حلقات وابسته به آن‌ها با تهدید و حمله بر این مراکز به دنبال کاهش حضور دانش آموزان و نخبگان علمی در این نهادها بوده تا بتوانند جلو پیشرفت و تخصص‌گرایی را مسدود سازند، مسدود سازی پیشرفت علمی و تعلیمی بخشی از اهداف شبکه‌های تروریستی است؛ زیرا با این عمل می‌توانند ایدولوژی خشونت آمیز شان‌را به درستی تطبیق و تعقیب نمایند.

با تمام این وجود؛ باید خاطر نشان ساخت که تنها مسیری که می‌تواند مراکز و بنگاه‌های ایدلوژیک افراطیت را تضعیف و به حاشیه کشاند، مراکز تحصیلی و تعلیمی می‌باشد؛ اما متاسفانه این مراکز در افغانستان فاقد تخصص‌گرایی و شایسته‌گی علمی‌اند. دانشگاه کابل به عنوان اولین و بزرگ‌ترین نهاد علمی دولتی که در آن صدها دانش آموز مشغول تحصیل در رشته‌های مختلف‌اند، هنوز درگیر افراط گرایی مذهبی بوده و با وجود پیشرفت‌های قابل ملاحظه در عرصه‌های آموزش عالی، هنوز ریشه‌های خشونت از این مرکز علمی پرچیده نشده است. از سوی هم؛ منطق برخورد با منتقدین این دانشگاه همیشه ضعیف، فاقد مبادی علمی، خشونت آمیز و بدون برنامه بوده است؛ هر از گاهی که برخی از مقامات سیاسی و فعالین رسانه‌ای از ترویج افراطیت در این مرکز بزرگ علمی انتقاد می‌کنند، عده‌ی با هماهنگی شبکه‌های مختلف آن‌را نکوهش و تقبیح می‌نمایند، نکوهش و تهدید نه تنها راه حل مناسب نیست؛ بلکه فرصت‌های بازسازی و بازخوانی متون و منابع علمی را نیز زیر سوال می‌برد.