محمدنسیم نظری
گفتگوهای صلح در این روزها، یکی از موضوعات حساس و پر تنش میان سیاست‌گران افغانستان، نمایندگان دولت افغانستان در قطر، نمایندگان طالبان و جامعه‌ی جهانی تبدیل شده است. این مذاکرات که مسیر پر پیچ‌وخم را در طول کم‌تر از دو دهه در افغانستان ( پس از ۲۰۰۳ تا کنون) تجربه کرده است، اکنون پس از توافق دوحه میان طالبان و آمریکا در مورد خروج نیروهای خارجی از افغانستان، تضمین طالبان برای سرکوب تروریستان به‌منظور حمایت از خاک آمریکا، گفتگوهای بین‌الافغانی و تشریح نقشه راه سیاسی برای آینده افغانستان، در این روزها سرخط خبرهای داغ افغانستان و جهان را تشکیل می‌دهد.
گفتگوهای دوحه میان نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان، اکنون پس از ماه‌ها چانه‌زنی روی طرزالعمل مذاکرات و آجندای مورد نظر، در حاله‌ی از ابهام و پیچیده قرار دارد. امین احمدی، عضو هیئت مذاکره کننده‌ی دولت، دیروز (چهارشنبه، ۲۲ دلو) بنابه آن‌چه خودش ادعا می‌کند، “رخصتی مصلحتی” و یا آن‌چه در رسانه‌های همگانی دست به‌دست می‌شود “رخصتی اجباری” به کابل برگشت نمود. امین احمدی چندی قبل، در پیام شخصی و محرمانه با یکی از دوستان‌اش، در مورد عدم محبوبیت رییس‌جمهور غنی و نظام کنونی اطلاع داده و تصریح کرده بود، که رییس‌جمهور غنی نه مورد پذیرش طالبان و نه هم مورد پذیرش جهان است؛ از سوی دیگر، حکومت موقت آمدنی است، لذا بهتر است که مردم سرنوشت شان‌را با رییس‌جمهور غنی گره نزنند. این گفته‌ها زمانی واکنش بر انگیز شد که پیام صوتی آقای احمدی در شبکه‌های اجتماعی منتشر گردید. پس از انتشار این پیام؛ هرچند آقای احمدی در پیام جداگانه‌ای در صفحه‌ی رسمی فیس‌بوک‌اش تأکید کرد که بحث در مورد حکومت موقت با توجه به‌شرایط کنونی پیش از وقت بوده و او طرف‌دار ادامه‌ی مذاکرات و بحث‌های عمیق‌تری در این زمینه می‌باشد، اما برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی چند روز قبل گزارش دادند، که قرار است آقای احمدی به‌دستور رییس‌جمهور غنی به رخصتی اجباری برود.
این در حالی است که شماری از اعضای هیئت مذاکره‌کننده دولت افغانستان ادعا کردند که آقای احمدی نه به‌دستور رییس جمهور غنی؛ بلکه بنابه مصالح دیگری از میز مذاکره در دوحه به کابل برگشته است.
چند و چون برگشت آقای احمدی هرچه باشد؛ غیر از آن است که میان نمایندگان دولت افغانستان و رییس‌جمهور غنی اتفاق دیدگاه وجود نداشنته و برخی از این نمایندگان حمایت شخص رییس‌جمهور غنی را در مذاکرات صلح ندارند.
با این حال، عبدالله‌عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی در نشست دیروز (۲۲ دلو) خویش با نمایندگان شورای‌های ولایتی در کابل تأکید کرد که حکومت موقت یا هر اصطلاح دیگری، به‌غیر از نظام جمهوری اسلامی افغانستان نمی‌تواند ثبات سیاسی را در این کشور تضمین نموده و لانه‌های تروریستی را از میان بر دارد. او تصریح کرد که نمایندگان دولت افغانستان اکنون در دوحه‌ی قطر آمادگی کامل برای پیش‌برد مذاکرات دارند؛ اما به گفته او گروه طالبان به‌دنبال بهانه بوده و تلاش دارند از گفتگوهای مستقیم با دولت افغانستان طفره روند.
طالبان در اعلامیه‌های جداگانه شان بارها تأکید کردند که این گروه برای ایجاد اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی، نمایندگان شان‌را به کشورهای همسایه فرستاده است تا اتفاق نظر و وحدت دیدگاه در سطح منطقه ایجاد گردد. نمایندگان طالبان تا کنون (پس از آغاز دورم دوم گفتگوها) به کشورهای ایران، پاکستان و روسیه سفر نموده و در دیدارهای شان با مقامات بلند پایه کشورهای همسایه، در مورد اجماع منطقه‌ای گفتگو نموده‌اند. به بارو این گروه، تا زمانی که اجماع منطقه‌ای نسبت به روند صلح افغانستان ایجاد نگردد، گفتگوهای دوحه نتیجه مشخص و ملموسی نه‌خواهد داشت.
با این حال، اما کاخ سفید پس از آمدن جوبایدن، رییس‌جمهور با تجربه و کهنه کار سیاست، این روزها حال و هوای دیگری دارد. جوبایدن دیروز در اولین باز دید خود از پنتاگون (وزارت دفاع) تصریح کرد که او می‌تواند جدول خروج نیروهای آمریکایی از افغانتسان را در ماه می سال روان، کنار بزند. این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که پیش از این نیز مقام‌های آمریکایی و ناتو گفته بودند که آمریکا در ماه می از افغانستان خارج نخواهند شد.
از سوی دیگر طالبان بارها بر ایجاد امارت اسلامی در افغانستان تأکید کرده‌اند. این گروه گفته که توافق‌نامه آمریکا و طالبان نمی‌تواند ماموریت رهبری این گروه را تغییر دهد و رهبر این گروه هم‌چنان به‌عنوان امیرالمؤمنین باقی خواهد ماند. هم‌چنان طالبان در اعلامیه‌های رسمی شان تأکید دارند، که راه‌حل برای پایان جنگ در افغانستان، جای‌گزین امارت اسلامی به‌جای حکومت کنونی است که به گفته این گروه مشروعیت داخلی و جهانی خود را از دست داده است.
با این وجود؛ اما شماری از سیاست‌گران افغانستان معتقداند که جمهوریت کنونی محصور به تعداد افراد نزدیک به رییس‌جمهور و ارگ ریاست جمهوری است. احمد ولی مسعود؛ کاندید پیشین ریاست جمهوری؛ هفته‌ی گذشته در نشستی در کابل گفت که اگر حکومت موقت راه حل نیست؛ این جمهوریت که رییس جمهور غنی و اطرافیانش در ارگ ریاست جمهوری ساخته است؛ نیز راه‌حل نبوده و نمی‌تواند اقناع سیاسی طرف‌های درگیر در افغانستان را حاصل نماید. به‌دنبال آن، وزارت دولت در امور صلح، در هفته جاری چندین نشست مشورتی با احزاب سیاسی و جریان‌های دخیل در پروسه صلح را برگزار نمودند. این نشست‌ها بنابه گفته سعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح، برای ایجاد اجماع داخلی و مشورت با جریان‌های سیاسی صورت می‌گیرد.
مسولان در وزارت صلح، دیروز در نشستی با نمایندگان احزاب سیاسی در مقر وزارت دولت در امور صلح، تأکید کرد که تعیین آجندای مذاکرات در هماهنگی و هم‌سویی با نمایندگان احزاب سیاسی و چهره‌های ذی‌نفوس از سوی دولت افغانستان برای نمایندگان دولت در دوحه بوده و تمامی دیدگاه‌ها در این زمینه گرفته شده است. به باور آن‌ها اکنون زمان آن فرا رسیده است که طالبان به تعهدات شان در قبال گفتگوهای صلح عمل نموده و مذاکرات به‌شکل رسمی آغاز گردد.
با تمام این وجود؛ تا کنون مشخص نیست که کشتی صلح که از دوحه سر بر آورده تا چی مدت در این بحر نا آرام (افغانستان) شنا نموده و چی کسی/کسانی آن‌را به ساحل نجات می‌رساند؟
