صدای مردم افغانستان . ۲۰ اسد ۱۴۰۱

سازمان گزارشگران بدون مرز بر اساس یک نظر سنجی اعلام کرده است، که از زمان روی کار آمدن طالبان، افغانستان ۳۹.۵۹ درصد از رسانه‌ها و ۵۹.۸۶ درصد از خبرنگاران خود را از دست داده است.

گزارشی که از سوی این سازمان روز گذشته (چهارشنبه، ۱۹ اسد) منتشر شده آمده است، که افغانستان قبل از ۱۵ آگست ۲۰۲۱ دارای ۵۴۷ رسانه بود؛ اما از این میان ۲۱۹ رسانه طی یک سال اخیر تعطیل شده‌اند.

طبق آمار، ۵۰ درصد از رسانه‌های ولایت‌های بلخ، بامیان، پنجشیر، پروان، تخار، هرات و فاریاب تعطیل شده‌اند.

کابل در مرکز کشور با ۱۳۳ رسانه بیشترین آمار را داشت؛ اما پس از تغییر رژیم نزدیک به نیمی از این رسانه‌ها غیرفعال شده‌اند. در حال حاضر تنها ۶۹ رسانه در پایتخت فعال هستند.

گزارشگران بدون مرز گفته است که از ۱۱ هزار و ۸۵۷ روزنامه‌نگار شامل مرد و زن که تا قبل از تسلط طالبان فعالیت داشتند، اکنون فقط چهار هزار و ۷۵۹ خبرنگار وجود دارد.

به گفته‌ی این سازمان، در مجموع هفت هزار و ۹۸ روزنامه‌نگار دیگر کار نمی‌کنند که ۵۴.۵۲ درصد از این روزنامه‌نگاران مرد هستند.

به گفته‌ی این سازمان، زنان روزنامه‌نگار بیشترین تأثیر را متحمل شده و ۷۶.۱۹ درصد از آنان شغل خود را از دست داده‌اند.

کریستف دلویر، دبیرکل گزارشگران بدون مرز گفته است که روزنامه‌نگاری در سال گذشته در افغانستان نابود شده است. او افزوده که رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران در این کشور تحت مقررات ناعادلانه‌ای قرار گرفته که آزادی را محدود و راه را برای سرکوب باز می‌کند.

او تأکید کرده است که حاکمان فعلی افغانستان باید متعهد شوند که به خشونت و آزار و اذیت کارکنان رسانه‌ها پایان می‌دهند و به آن‌ها اجازه دهند که بدون مزاحمت کار خود را انجام دهند.

گزارشگران بدون مرز افزوده است که زنان بیشترین آسیب را در فروپاشی روزنامه‌نگاری افغانستان در سال گذشته متحمل شده و در ۱۱ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان به‌طور کامل از صحنه رسانه ناپدید شده‌اند.

به گفته‌ی این سازمان، خبرنگاران زن در ولایت‌های بادغیس، هلمند، دایکندی، غزنی، وردک، نیمروز، نورستان، پکتیکا، پکتیا، سمنگان و زابل وجود ندارد.

گزارشگران بدون مرز افزوده است که از دو هزار و ۷۵۶ زن روزنامه‌نگار و کارمند رسانه‌ای که قبل از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ در افغانستان شاغل بودند، تنها ۶۵۶ نفر هنوز کار می‌کنند. از این تعداد ۸۴.۶ درصد در کابل کار می‌کنند.

این سازمان اضافه کرده است که اتهامات «بی‌ اخلاقی یا رفتار مغایر با ارزش‌های جامعه» بهانه‌ای برای آزار و اذیت زنان روزنامه‌نگار است و برای خانه‌نشین کردن آن‌ها استفاده می‌شود.

گزارشگران بدون مرز در ادامه افزوده است که مقررات طالبان منجر به افزایش سانسور و خودسانسوری رسانه‌ها و افزایش بازداشت‌های خودسرانه روزنامه‌نگاران شده است.

به گفته‌ی این سازمان، از ۱۵ آگست ۲۰۲۱، حداقل ۸۰ روزنامه‌نگار برای دوره‌های مختلف توسط نیروهای امنیتی، به‌ویژه توسط استخبارات طالبان بازداشت شده که در اکثر موارد آن، خودسرانه و در برخی از بازداشت‌ها هم خشونت‌آمیز بوده‌اند.

در حال حاضر سه خبرنگتر در افغانستان بی‌دلیل زندانی هستند. تنها یک مورد محاکمه شده است. او خالد قادری، شاعر و روزنامه‌نگار رادیو نوروز هرات است که در هفتم می ۲۰۲۲ توسط دادگاه نظامی به یک سال زندان محکوم شد.

میرزا حسنی، مالک رادیو آفتاب در ولایت دایکندی که در ۲۲ می ۲۰۲۲ و عبدالحنان محمدی، خبرنگار خبرگزاری پژواک در کاپیسا که در ۱۲ جون ۲۰۲۲ بازداشت شده‌اند، در انتظار محاکمه هستند.

گزارشگران بدون مرز می‌گوید که از ۱۵ آگست ۲۰۲۱، همچنین دست‌کم ۳۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران را ثبت کرده که در جریان کار از سوی نیروهای طالبان انجام شده است.

افغانستان در سال ۲۰۱۲ از میان ۱۷۹ کشور در فهرست آزادی مطبوعات در رتبه ۱۵۰ قرار گرفت. تا سال ۲۰۲۱، به‌خاطر چشم‌انداز رسانه‌ای پویا و تصویب قوانینی که از روزنامه‌نگاران حمایت می‌کرد، به رتبه ۱۲۲ از میان ۱۸۰ کشور رسید.

در سال ۲۰۲۲ اما با از دست دادن نزدیک به ۴۰ درصد از رسانه‌ها و بیش از نیمی از خبرنگاران خود، به رتبه ۱۵۶ سقوط کرده است.