کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان کانادا اعلام نموده است که نسل‌کشی تاریخی هزارهها در حکومت عبدالرحمن و ادامه‌ی آزار و اذیت هزارهها در افغانستان را به رسمیت می‌شناسد.
این کمیته در گزارش چندین صفحه‌ی خود به شهادت پژوهشگران و متخصصان درباره «نسل‌کشی هزارهها» در دوران زمامت امیر عبدالرحمن در افغانستان اشاره نموده است.
کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا افزوده است که هزارهها باتوجه به تحمل ظلم تاریخی دولت و وضعیت کنونی آن‌ها پس از به قدرت رسیدن دوباره گروه طالبان، شایسته شنیده شدن، حمایت و شناسایی رنج‌های شان در سطح بین‌الملل می‌باشند.
کمیته روابط خارجی و کمیته فرعی حقوق بشر پارلمان کانادا در ۲۸ آپریل ۲۰۲۳ از شماری از پژوهشگران و متخصصان حوزه تاریخ و سیاست افغانستان دعوت نمود تا درباره وضعیت هزاره‌های افغانستان در این کمیته شهادت بدهند.
برخی از آن‌ها که در دانشگاه‌های آسترالیا و کانادا تدریس می‌کنند، تاکید نمودند که کشتار هزارهها در دوره امیر عبدالرحمن، پادشاه وقت افغانستان در قرن نوزدهم، به عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخته شود.
در گزارش ۳۶ صفحه‌ی کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا آمده است که؛ شناسایی ۲۵ سپتامبر به‌عنوان روز یادآوری کشتار هزارهها تحت حاکمیت عبدالرحمن در سال‌های ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در افغانستان، می‌تواند از هزارهها در آینده محافظت نماید.
بربنیاد این گزارش و به نقل از این پژوهشگران آمده که؛ عبدالرحمن خان علیه هزارهها اعلام جهاد کرد و در جنگ‌های او از سال ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در افغانستان حدود ۶۲درصد هزارهها کشته شدند. به گفته آنان، عبدالرحمن بخش زیادی از هزارهها را از سرزمین‌های‌شان بیرون راند و بسیاری از آنان را به عنوان برده به فروش رساند.
همچنین در گزارش این کمیته آمده است که: «کمیته به دقت به اظهارات افرادی که در این تحقیق شرکت کردند و شواهد قانع کننده‌ی مبنی بر آزار و اذیت تاریخی هزارهها در اواخر قرن ۱۹ ارائه نمودند گوش داده‌است.»
گزارش کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان کانادا در ادامه آورده است: «شهادت‌های آنان درباره نسل‌کشی هزارهها در سال‌های ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ فهم جامعی از تاثیر پایدار آن و این که چگونه سکوت درباره این رویداد، عاملان آزار و اذیت هزارهها را قدرتمند ساخته است، فراهم نموده است.»
کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا تاکید ورزیده است که شهادت‌ها و شواهد ارائه شده به این کمیته؛ «به وضوح آسیب‌پذیری کنونی هزارهها در افغانستان را به تصویر کشید. زیرا، آن‌ها با تهدیدهای دائمی طالبان، داعش خراسان و سایر گروه‌های تروریستی روبرو می‌باشند.»
در این گزارش همچنین به تسلط دوباره گروه طالبان در افغانستان اشاره شده و آمده است که نقض حقوق بشر به‌خصوص حقوق دختران و زنان در افغانستان، نیز بیشتر اقلیت‌ها و هزارهها را بیشتر متاثر نموده است.
گزارش کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان کانادا آورده است که؛ هزارهها مورد خشونت شدید طالبان و گروه‌های تندرو قرار دارند و همچنین این کمیته به حملات مرگبار به هزارهها و کوچ اجباری آنان در حاکمیت طالبان اشاره نموده است.
این در حالی است که فعالان هزارهها و حامیان آنان در کارزارهای متعدد از کشورهای جهان خواسته‌اند که کشتار تاریخی هزارهها، حملات داعش و طالبان به این قوم را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسند.
