«وقتیکه ارتباطات با روسیه دوباره تاسیس شد، ماسکو یک هیأت را به سرکردگی بلشویک سوریتز به افغانستان اعزام داشت تا با امان الله درباره امداد شوروی به افغانستان صحبت کند. سوریتز روز یازده نوامبر سال ۱۹۱۹ با یک دسته هجده نفری، دو کرنل افغان و متولی های معابد هرات، به هرات رسیدند. از هیأت با تعظیم و احترام پذیرایی به عمل آمد. برای پذیرایی و استقبال هیأت شصت توپ به صدا در آورده شد و یک جرگه تمام ملاهای محلی و خان ها و تمام فوج از هیأت استقبال کردند و اینها همه، هیأت را تا چهار باغ که در آنجا ضیافتی ترتیب شده بود، همراهی نمودند. این هیأت روز هجده نوامبر هرات را به قصد کابل از طریق میمنه و مزارشریف ترک دادند.
سوریتز در ماه جنوری سال ۱۹۲۰ به کابل رسید و فورن همان مذاکراتی را که براوین شروع کرده بود، ادامه داد. مواد عمده قرارداد پیشنهادشده قرار زیر است:۱٫ هر دو مملکت مواد خام و مصنوع را برای یکدیگر تهیه نمایند. ۲٫ روسیه تمام تجارت خود را با افغانستان از طریق دپارتمنت تجارت خارجی انجام می دهد. لیکن این دپارتمنت با تجار انفرادی و حکومت افغانستان نیز معاملات تجاری خود را پیش می برد. و همچنان ۳٫ روسیه محصول وارداتی بر اموال افغانستان تحمیل نمی نماید. شوروی اصرار می روزید که این قرارداد تجاری باید مقدمه ای برای یک قرارداد عمومی و بزرگ باشد.
چنان اطلاع داده شد که امان الله بعد از انتقال ۸۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ تفنگ با ۶۰۰ مرمی برای هر تفنگ، ۱٫۵۰۰، مسلسل و پنجاه ملیون روبل طلا آماده است با برتانیه خصومت های خود را دوباره شروع نماید و علاوه بر آن اطلاع داده شد که امیر حاضر است با روسیه معاهده دوستی و همکاری را به اساس مواد………. عقد نماید: ۱٫ مناطق کرکی و تیریک برای افغانستان واگذارده شود. ۲٫ هیأت افغانی در کمیسیون روسیه و بخارا تعیین گردد. ۳٫ اعانه و مدد خرج ده ملیون روبل طلا به افغانستان تادیه شود. ۴٫ بلشویکها دستگاه برای تولید باروت بی دود تاسیس نمایند. ۵٫ بلشویکها احتیاجات زیر را برای افغانستان تهیه کند: الف) خطوط تلگراف مستقیمن از کابل به هرات و همچنان از طریق قندهار به هرات ب) ده هزار تفنگ ج) ترجمانهای ملکی و نظامی د) یک تعداد باتریهای پیاده نظام ه) دستگاه های تلگراف بی سیم در کابل. و) بدو کشتی بخار افغانستان در دریای آمو اجازه داده شود.
سوریتز پیشنهاد کرد که این تقاضاهای افغانستان توسط یک کمیسیون مشترک در تاشکند مورد بررسی و تحقیق قرار بگیرد. این پیشنهاد را افغانستان رد کرد. سپس سوریتز اعلان کرد که وی تمام تقاضاهای افغانستان را به استثنای واگذاری ارضی، آماده است بپذیرد.
…وی (امیر) از اینکه روسیه آماده نیست به دول آسیای مرکزی آزادی دهد، مجبور گردید به برتانیه تمایل نشان دهد. امیر آرزو داشت برتانیه آن قبایلی را که از افغانستان در برابر برتانیه دفاع نموده اند عفو نماید.
حکومت اعلی حضرت برتانیه پیشنهاد کرد امیر وادار ساخته شود تا با روسیه رابطه خود را بکلی قطع کند و در عوض از برتانیه پول و اسلحه بگیرد. این پیشنهاد را فورن حکومت هند پذیرفت. بتاریخ ۴ جون سال ۱۹۲۱ بعد از آنکه مجاهدت افغانها درباره عقد اتحادیه تعرضی و دفاعی با برتانیه ناکام گردید. افغانها پیشنهاد زیر را مورد دسترس برتانوی ها گذاشتند: افغانستان تهاجمات روسیه را بر بخارا و خیوه بهانه گرفته رابطه خود را با روسیه قطع می کند.
برتانیه به افغانستان چهل لک روپیه اعانه بدهد و فورن ۲۰۰۰۰ تفنگ و دوصد مسلسل و دو باتری ۱۸ پوندر با مقدار تجهیزات جنگی کافی مورد دسترس افغانستان بگذارد. بر علاوه برتانیه باید شش طیاره و آلات و سامان برای تمدید خط تلگراف از کابل به قندهار و هرات تهیه نماید. در صورتی که روسیه بدون کدام تحریک بر افغانستان تجاوز کند برتانیه باید امداد نظامی بیشتری به افغانستان بنماید. بر علاوه برای حفظ آبروی خویش آرزو داشت برتانیه تجویزی بنماید تا قبایل وزیرستان چنان درک کنند که مساعی و مجاهدتهای امیر منجر به ترتیب و انتظام مساعد ویا مدارا در مورد قبایل مزبور گردیده است.»
منبع: روابط خارجی افغانستان در نیمه‌ی اول قرن بیست، نوشته‌ی لودیک آدمک، مترجم، پوهاند محمد فاضل صاحبزاده، ۱۳۷۷، چ دوم، فضل: پشاور، صص ۱۹۵-۱۹۷ و ۲۱۶-۲۱۷، ص ۵۲-۵۵
