رونالد نیومن سفیر پیشین آمریکا برای افغانستان در گفتگو با رادیو افغانستان اینترنشنال در مورد به قدرت رسیدن طالبان و سقوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان پرداخته است.

وی در سال ۲۰۰۵ که به عنوان سفیر آمریکا در کابل بود؛ طالبان یکبار دیگر دست به فعالیت مسلحانه زده و جنگجویان خود را علیه نیروهای آمریکا و ناتو بسیج کردند.

وی در این گفتگو به نبود دولت قوی در افغانستان اشاره کرده و گفته است که شماری زیادی از مجاهدین که تازه به قدرت رسیده بودند در پی تلافی و انتقام از افرادی که قبلا در صفوف طالبان بودند برآمدند. که باعث بازگشت دوباره آنها به صفوف طالبان گردید. همچنین در آن زمان توجه به افغانستان کم شده بود و ارتش آمریکا به عراق متمرکز شده بودند. این موارد سبب جان گرفتن دوباره طالبان در افغانستان گردید.

آقای نیومن گفته است در آخرین گزارش رسمی سال ۲۰۰۷ آورده بودم که هنوز جنگ را نباخته ایم ولی تا یک سال دیگر جنگ را خواهیم باخت. درخواست من بدلیل جنگ عراق و شاید کم توجهی دولت رئیس جمهور بوش رد شد.

به گفته آقای نیومن رئیس جمهور بوش بررسی که در سال ۲۰۰۸ در رابطه با افغانستان انجام داد متوجه شده بود موضوع جدی هست و هر روز مهم تر شده می رود.

وی نقش پاکستان را در آن زمان دوگانه خوانده و می گوید پاکستان در نزدیکی با ما همکاری داشت و علیه القاعده که طالبان را حمایت می کرد کار می کرد. در اوایل پاکستان از حضور طالبان در این کشور انکار می کرد ولی بعدها به طور آشکارا گفتند که طالبان در پاکستان حضور دارند. همچنین پاکستان شکست آمریکا در افغانستان را پیش بینی کرده بود بنا براین نفوذ خود را حفظ نمود. تا بعد از رفتن آمریکا از افغانستان، منافع خود را دنبال کند.

آقای نیومن دولت داری ناکام و حمایت پاکستان از طالبان را به عنوان مهمترین دلایل برای به قدرت رسیدن دوباره طالبان عنوان کرده میگوید دولت داری در افغانستان به شکل ناقص شکل گرفته بود.

وی در پاسخ به سوال در مورد دولتداری نادرست که در آن زمان آقای حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان بود گفته است: ” وقتی آمریکایی ها در افغانستان رفتند آقای کرزی در شرایط بسیار دشواری قرار داشت وی سلاح ها و افراد نظامی را کنترل نمی کرد و  آقای کرزی هیچ ارتشی که تحت رهبری خودش باشد را نداشت و از جانب دیگر به حد کافی پول در اختیار نداشت. آقای کرزی تنها وسیله ی که داشت این بود؛ تا دولت را بین مردم، سران قبایل و مجاهدین بالانس کند، که رئیس جمهور کرزی این کار را به بسیار خوبی انجام داد.

آقای نیومن در مورد اظهارات رئیس جمهور کرزی در قبال آمریکا گفته است که آقای کرزی به این نتیجه رسیده بود که رفتارهای دولت آمریکا او را تضعیف کرده، و موقف او را تحت تاثیر قرار داده است. ولی او نمی دانست که چرا؟ به همین دلیل تئوری های خود را ایجاد کرده و در مورد پالیسی های آمریکا با انتقاد سخن گفت. و این بدان معنی نیست که رئیس جمهوری کرزی ضد آمریکا باشد بلکه او هنوز هم سپاسگزار و آگاه است که آمریکا در افغانستان چی انجام داده است.  و فکر نمی کنم مخالفت آشکاری داشته باشد.

وی همچنین از برداشت اشتباه در خصوص به قدرت رسیدن رئیس جمهور کرزی گفته است که در افغانستان بسیاری ها معتقد بودند که آمریکایی ها رئیس جمهور کرزی را به قدرت رسانده است در حالیکه آقای کرزی شخصی بود که همه اقوام بالای آن اجماع داشتند و مورد قبول همه بود.

آقای نیومن در مورد انتخابات اشاره کرده و گفته است که در انتخابات تقلب گسترده از طرف حامیان آقای اشرف غنی و داکتر عبدالله صورت گرفت و اینکه چه کسی واقعا برنده انتخابات شده بود دشوار بود. وی با صراحت گفته است که هیچ یکی از رقیب ها برنده مطلق انتخابات نبوده و تقلب زیادی از طرف حامیان آقای غنی و عبدالله صورت گرفته بود.

وی تشکیل حکومت وحدت ملی را نیز نادرست خوانده و گفته است که آمریکایی ها نیز در قبال این انتخابات مسئول است. آمریکایی ها تشکیل جکومت وحدت ملی را به ناچار پیشنهاد دادند.

او در مقایسه رئیس جمهور کرزی با آقای غنی در خصوص اشتراکات و تفاوت های آنها گفته است که رئیس جمهور کرزی مهارت بسیار بالایی در تشکیل اجماع و اینکه افراد را کنار هم قرار بدهد داشت و در مورد افغانستان خیلی معلومات داشت و می دانست. رئیس جمهور غنی گزینه خوب بود ولی ناامیدانه به مسائل نگاه میکرد او نمی توانست به دیگران صلاحیت بدهد او بیشتر متوجه رقبای خود بود و آدم مستعد بود. او به عنوان وزیر خوب درخشید ولی به عنوان رئیس جمهور خلاف حرف های خود کار می کرد.

آقای نیومن در مورد نقش خلیل زاد در مذاکرات دوحه و سقوط کابل گفته است که آقای خلیل زاد تحت فشار زیادی از سوی رئیس جمهور ترامپ قرار داشت که این فشارها سبب امضای یک تفاهمنامه نامناسب توسط آقای خلیل زاد گردید. وی تفاهمنامه دوحه را یک تفاهمنامه بسیار بد خواند. و گفت زمانی که طالبان مفاد این تفاهمنامه را اجرا نکردند آمریکایی ها مجبور به خروج از افغانستان نبودند ولی آمریکایی ها بدون در نظر گرفتن موارد که طالبان نقض می کردند از افغانستان خارج شدند.

وی سقوط کابل را شوکه کننده و شوکه نکننده گفت او نحوه فرار آقای غنی را شوکه کننده دانست چرا که اشرف غنی به آقای نیومن گفته بود که تا دم مرگ می جنگد و کابل را ترک نمی کند. بنأ فرار آقای غنی من را شوکه کرد. ولی سقوط افغانستان شوکه کننده نبود، چرا که در افغانستان سقوط بارها اتفاق افتاده بود.

آقای نیومن گفت: در سقوط کابل مواردی زیادی را میتوان نام برد؛ وقتی تفاهمنامه دوحه صورت گرفت نیروهای امنیتی احساس کردند که مورد خیانت قرار گرفتند و همچنین وقتی خروج نیروهای آمریکایی شروع شد نیروهای امنیتی افغانستان دیگر حمایت نیروهای آمریکایی را نداشتند. و از لحاظ لوژیستک نیز دیگر مورد حمایت قرار نداشتند. و همزمان تغییرات که اشرف غنی و حمدالله محب در ساختار قوا انجام داند باعث تضعیف نیروهای امنیتی افغانستان گردید.

وی سقوط دولت که بیست سال مورد حمایت آمریکا و ناتو بود را به نبود دولت کارآمد و درست، همچنین مخالفت های داخلی میان سران دولت و رهبران افغانستان عنوان کرد..

او گفت راه نجات افغانستان از آمریکا نمی گذرد. و آمریکایی ها به طالبان فشار بیشتر نمی‌آورند. چون نیروی برای فشار آوردن به طالبان وجود ندارد. و آمریکا به افغانستان فکر نمی کند. مگر اینکه حمله ی علیه منافع آمریکا از خاک افغانستان رهبری شود که آن زمان موضع آمریکا تغییر خواهد کرد.

وی در رابطه با تعامل آمریکا با افغانستان گفت: آمریکا با تمام اتباع افغانستان تعامل دارد. تنها گروهی که آمریکا با آنها تعامل نداد جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود است. آمریکا بدلیل تفاهمنامه دوحه با طالبان و کمک رسانی به اتباع افغانستان با طالبان در تعامل است.

طالبان رفتار بسیار سخت در مقابل زنان انجام می دهند. اجازه ندادن دختران به مکتب و دانشگاه و ممنوعیت کار زنان در واقع رفتن به عقب است.

آقای نیومن در مورد کمک های جامعه جهانی و بسته های پول نقد گفت: این پولها در دسترس طالبان نیست. بلکه در حسابهای نهادهای کمک رسان می باشد و دسترسی به این پول ها نیز در اختیار این نهاد ها می باشند.

وی تصریح کرد؛ آمریکا و دولت‌های غربی به مردم افغانستان کمک دقیق و درست انجام نمی‌دهند. خارجی‌ها کاری نمی‌کنند و این انتظار اشتباهی است که خارجی ها باید کاری انجام دهند. مردم افغانستان باید خود در مورد آینده شان تصمیم بگیرد.

او همچنین گفت بیشتر از هر زمان دیگری در افغانستان نیاز به اجماع است و مردم افغانستان باید به یک اجماع برسد و یک رهبر که مورد قبول همه باشد باید انتخاب گردد و این مهم دست یافتنی نخواهد بود کمااینکه مردم افغانستان بخواهند. مردم افغانستان به یک شخص چون زلنسکی نیاز دارد.

آقای نیومن در پایان صحبت های خود به حضور طالبان در قدرت و اینکه چقدر دوام خواهد آورد اشاره کرده گفت: ماندن طالبان در قدرت معلوم نیست چرا که طالبان تصامیم اشتباه زیادی گرفته اند و خواهند گرفت. تصامیم اشتباه طالبان و فشارهای اجتماعی در افغانسان جریان دارد و این در نهایت به مقاومت سراسری علیه این گروه ختم خواهد شد.