«پاکستان در حمایت و پشتیبانی از مجاهدین و جنگ‌شان علیه قوای شوروی و دولت حزب دموکراتیک خلق به سیاست استخباراتی روی آورد. برمبنای این سیاست، وظیفه‌ی پشتیبانی از جنگ مجاهدین به‌دوش استخبارات نظامی ارتش یا آی.اس.آی گذاشته شد. آی.اس.آی تمام کمک‌های نظامی و تسلیحاتی و حتا کمک‌های مالی و پولی امریکا و کشورهای متحد امریکا را در جهان غرب و دنیای اسلام در انحصار خود قرار داد. یکی از شرایط و مطالبه‌ی پاکستان از ایالات متحده‌ی امریکا در حمایت از جنگ علیه قوای شوروی و دولت افغانستان، همین تصاحب کمک‌های سرازیرشده در جنگ افغانستان به کیسه‌ی آی.اس.آی بود. سیاست ایالات متحده‌ی امریکا در کمک به مجاهدین که نیز سیاست استخباراتی بود و از طریق سی.آی.ای وارد همکاری با مجاهدین شد، این شرایط را پذیرفت. آن‌گونه که مولف امریکایی «جنگ اشباح» می‌نویسد: «ژنرال ضیاء خواستار کنترل بر سلاح و پولی بود، که از طریق امریکا به مجاهدین داده می‌شد و این امتیاز برایش داده شد. طبق این توافق هر تفنگ و دالری که به مجاهدین داده می‌شد، باید از طریق پاکستان (آی.اس.آی) توزیع می‌گردید و پاکستان تصمیم می‌گرفت که برای کدام گروه، چه مقدار بدهد. ضیاء نمی‌خواست که سی.آی.ای پروگرام پادشاه‌سازی خود را در خاک پاکستان عملی کند. این درخواست‌های ضیاء برای افسران سی.آی.ای که هنوز از داغ روانی جنگ ویتنام رنج می‌بردند یک انتخاب مناسب بود».
ژنرال اختر عبدالرحمن رییس ISI که از طرف ژنرال ضیاءالحق موظف به تامین روابط با CIA در مورد افغانستان بود، امتیازهای مورد نظر ژنرال ضیا را در ملاقات‌های خود با Howard Hart رییس بخش CIA سفارت امریکا در اسلام‌آباد بدین‌گونه مشخص کرد:
«۱- هیچ امریکایی، افراد CIA و یا ارگان‌های دیگر حق ندارند، از خاک پاکستان، وارد افغانستان شوند.
۲- توزیع و انتقال سلاح تنها توسط افسران ISI صورت می‌گیرد.
۳- تعلیمات نظامی برای مجاهدین در کمپ‌های ISI و توسط افسران آن سازمان در امتداد با افغانستان صورت خواهد گرفت.
۴- مأمورین CIA اجازه‌ی تعلیم مجاهدین را ندارند.
۵- در صورت معرفی سیستم سلاح‌های جدید، مأمورین آن سازمان معلمین ISI را تعلیم خواهند داد».
متفرق نگهداشتن مجاهدین، تشکیل و تقویت تنظیم‌ها برمبنای هویت قومی یکی دیگر از سیاست‌های پاکستان در عرصه‌ی حمایت از مجاهدین بود. استراتژی ژنرال ضیاءالحق و ISI برمبنای تقویت مجاهدین و احزاب پشتون افغانستان در جهاد و مقاومت علیه شوروی قرار داشت. از میان هفت حزب یا تنظیم مجاهدین که از سوی دولت پاکستان به رسمیت شناخته شد و از سوی ISI مشمول توزیع پول و اسلحه قرار گرفتند، شش تنظیم از رهبری پشتون‌ها و عمدتن با هواداران و مجاهدین پشتون تشکیل شده بود. انورالحق احدی وزیر مالیهی افغانستان در حکومت حامد کرزی و رهبر حزب سوسیال دموکرات (افغان ملت) تعلق شش تنظیم را به پشتون‌ها در دوران جهاد و جنگ علیه شوروی مربوط به نقش عمده‌ی پشتون‌ها در این جنگ می‌داند. او می‌نویسد:« در حالی که تفوق پشتون‌ها در نهادهای دولتی طی سالیان دهه‌ی ۱۹۸۰ رو به کاهش بود، اما برتری پشتون‌ها در بین مقاومت غیر قابل سوال بود. از میان هفت تنظیم بزرگ مقاومت مستقر در پاکستان، شش تنظیم عمدتن مربوط به پشتون‌ها بود. سازمان‌های شیعه‌ی مستقر در ایران در خلال مقاومت ضد شوروی نقش مهمی ایفا نکردند.»
اما “جارج آرنی” خبرنگار رادیو بی.بی.سی که در سال‌های اخیر اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی از پاکستان و در مورد مجاهدین با رادیوی مذکور خبر و گزارش تهیه می‌کرد می‌گوید:«ژنرال ضیاءالحق به کمک اقوامی چون تاجک، ازبیک و هزاره‌های شیعه کم‌ترین علاقمندی نداشت. زیرا به عقیده‌ی او آن اقوام با مردم پاکستان روابط فرهنگی یا تاریخی کم‌تری داشتند.»”
منبع: محمد اکرام اندیشمند، ما و پاکستان، نشر پیمان، چاپ اول، سال ۱۳۸۶، صص ۱۲۱-۱۲۲
