فداحسین نجفی

ابقای زلمی خلیل‌زاد به‌عنوان نماینده‌ی ویژه دولت جدید امریکا این پیام روشن را برای حکومت و سیاسیون افغانستان می‌رساند،که دولت جدید امریکا از توافق‌نامه‌ی دوحه که دولت پیشین این کشور روی دست گرفته بود؛ حمایت می‌کند. خلیل‌زاد تقریبن حدود دو سال است که مسولیت روند مذاکرات صلح افغانستان با گروه طالبان را در دست دارد. در این مدت دو سال توانست با طرف طالبان روی بسیاری از موارد که از دید ایالات متحده مهم پنداشته می‌شود؛ به‌نتایج خوبی برسد. براساس توافق امریکا و طالبان؛ گروه طالبان در مذاکراتی که میان امریکا و این گروه طی نشست‌های مختلف در دوحه برگزار گردیده بود؛ گروه طالبان به نمایندگان امریکایی اطمینان داده بودند، که روابط خود را با گروه القاعده قطع نموده و با دولت افغانستان وارد مذاکرات مستقیم صلح می‌شود. و هم‌چنین از حمله بر سربازان امریکایی مستقر در افغانستان خودداری خواهند نمود.

بر اساس توافق‌نامه امریکایی‌ها با طالبان که تحت مدیریت مستقیم خلیل‌زاد جریان داشت، دولت پیشین امریکا به گروه طالبان اطمینان داد که در صورت عدم نقض متن مندرج در توافق‌نامه، دولت آمریکا سربازان خویش را تا ماه مه سال ۲۰۲۱ از افغانستان خارج می‌سازد.

اکنون که دولت جدید امریکا روی کار آمده است ابقای زلمی خلیل‌زاد در سمت نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور افغانستان در دولت جدید امریکا یک امر معمول و عادی نیست؛ رسم بر این است که در دولت‌های جدید که پسا انتخابات در امریکا تشکیل می‌شوند؛ رییس‌جمهور بیشتر تلاش بر این دارد؛ تا افراد مهم تیم خویش را در مقام‌های مهم دیپلماتیک بگمارند. از قراین چنین به‌نظر می‌رسد که زلمی خلیل‌زاد در درون دستگاه‌های سیاسی آمریکا حمایت فراتر از حزب خودش ( جمهوری‌خواه ) و نزدیکان سیاسی خود دارد. مسلط بودن ایشان بر اوضاع جاری افغانستان و شناخت بهتر و برتر مسولیت ‌از دیگر مقامات امریکایی در مورد افغانستان و تابعیت داشتن از آن کشور، همه و همه سبب شده که رییس جمهور جدید امریکا زلمی خلیل‌زاد را در سمت نماینده یا فرستاده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان ابقا کند. جیک سالیوان؛ مشاور امنیت ملی جو بایدن رییس‌جمهور جدید امریکا چند روز قبل گفته بود؛ که ایالات متحده توافق صلحی را که سال گذشته با طالبان امضا کرده است؛ بازنگری خواهد کرد. حکومت افغانستان بعد از این موضع‌گیری امید وار شده است. اما دیری نپایید که این خوشحالی با خبر ابقای زلمی خلیل‌زاد بعنوان نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان به یاس تبدیل شد. حکومت افغانستان چندان دل خوشی از زلمی خلیل‌زاد ندارد؛ زیرا که دولت افغانستان از جزییات گفتگوهای دو طرف در دوحه واقف نبود. تنها با سفر خلیل‌زاد به کابل قسمتی از جزییات این مذاکرات با دولت افغانستان شریک ساخته می‌شد. حتی دولت افغانستان از گفتگوهای پشت پرده که در غیاب نمایندگان این کشور،که یک طرف اصلی این مذاکرات بود؛ هیچ خبری نداشت و مانند سایر شهروندان کشور فقط از طریق رسانه‌ها تا مدتی زیادی از روند مذاکرات آگاهی حاصل می‌کرد. اصل این بود که متن توافق‌نامه‌ی که میان امریکا و گروه طالبان امضا شده است بعد از نهایی‌سازی چند روز قبل از همگانی شدن آن در رسانه‌ها، در اختیار رهبری دولت افغانستان قرار گیرد.  دولت افغانستان به این امید چشم دوخته بود؛ که با روی کار آمدن حکومت جدید در امریکا موقف‌گیری‌های دولت امریکا در امور صلح افغانستان تغییر خواهد یافت و زلمی خلیل‌زاد از روند مذاکرات کنار گذاشته خواهد شد. اما بر عکس آرزوهای دولت افغانستان، بایدن به ابقای خلیل‌زاد مهر تایید گذاشت. تیره‌گی روابط میان خلیل‌زاد و غنی در سفر اخیر خلیل‌زاد به کابل برجسته‌تر شد. خلیل‌زاد در سفر اخیر شان به کابل با حامدکرزی رییس جمهور پیشین؛ داکتر عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی و تعدادی از سیاسیون دیدار داشت. اما در باره دیدار غنی با خلیل‌زاد چیزی در رسانه‌های داخلی گفته نشده است. تعدادی از نزدیکان رییس جمهور غنی با بعضی از رسانه‌ها اذعان  داشته است؛ که خلیل‌زاد مایل به دیدار با رییس جمهور غنی بوده است تا درباره روند صلح و خواست‌های گروه طالبان و نیز توقعات شان از دولت افغانستان گفتگو کند؛ اما رییس جمهور غنی دیدار با خلیل‌زاد را نپذیرفته است. فعلا رییس جمهور غنی بر ادعای جمهوریت تلاش دارد و هم‌چنین در حال یارگیری از اردوهای مختلف سیاسی با نفوذ کشور است. تا حالا او توانسته است؛ که دوستم و محقق را با دادن بعضی امتیازات به اردوگاه جمهوریت بیاورد. گذر زمان نشان خواهد داد که اردوگاه جمهوریت قدرتمندتر ظاهر خواهد شد؟ یا هم اردوگاه موقت‌خواهان؟ فعلن بازی صلح بدون برنده و بازنده در حال جریان است و خبری قابل تامل از دوحه به گوش نمی‌رسد، اما به نظر می‌رسد که ابقای خلیل‌زاد برای رییس جمهور غنی چندان خوشایند نیست.

اما ابقای خلیل‌زاد برای مذاکره کنندگان دو طرف ( دولت افغانستان – گروه طالبان)  خبر خوب و خوشایند است و در تسریع روند مذاکرات رول مثبت خواهد داشت از طرفی دیگر گفتگوهای صلح که وارد مرحله دوم و سرنوشت ساز شده است با خبر ابقای خلیل‌زاد جان دوباره خواهد گرفت و برای حکومت افغانستان و سیاست گران کشور و نیز کشورهای دخیل در روند صلح و اوضاع افغانستان این ابقا اشاره‌ی روشنی است که طرح صلح زلمی خلیل‌زاد دست کم در کوتا مدت مورد حمایت دولت‌مردان جدید امریکا است.