«در مورد فرستادن قوای اتحاد شوروی به افغانستان، دو مرحله را باید مد نظر گرفت:
۱- تقاضاهای مکرر از جانب نورمحمد تره‌کی و حفیظ الله امین برای فرستادن واحدهای نظامی اتحاد شوروی به افغانستان و تردد و دو دلی اولیه‌ی رهبری اتحاد شوروی در این مورد.
۲- تصمیم رهبری اتحاد شوروی در ۱۲ ماه دسمبر ۱۹۷۹ و فرستادن اردوی ۴۰ به افغانستان.
در مورد اولی باید گفت: زمانی‌که بعد از ۲۴ حوت ۱۳۵۷، مطابق ۱۵ مارچ ۱۹۷۹، اوضاع در افغانستان به‌شدت وخیم گردید و مردم شهر هرات و اطراف آن از روستاها علیه دولت دست به شورش و قیام زدند و عده‌ای از افسران فرقه‌ی ۱۷ هرات نیز با آن‌ها یک‌جا شدند و عملن کنترل شهر را به‌دست گرفتند، رهبری افغانستان و اتحاد شوروی را تشویش جدی فرا گرفت و در مورد آینده‌ی رژیم نگران شدند؛ زیرا مناطق هم‌جوار دیگر از قبیل نیمروز، فراه، بادغیس و غور نیز تحت تأثیر این قیام، دست به شورش‌ها در مقابل دولت زدند.
مطابق اسناد نشرشده‌ی موثق حزب کمونیست اتحاد شوروی، نورمحمد تره‌کی بعد از شورش هرات مستشار نظامی و کارمند عالی‌رتبه‌ی سفارت اتحاد شوروی در کابل را نزد خود احضار نموده و از وی تقاضا به‌عمل آورده بود تا علاوه بر تهیه‌ی عاجل تجهیزات نظامی، اتحاد شوروی قوت‌های زمینی و هوای نظامی به افغانستان بفرستند، تا در سرکوب شورشیان کمک نمایند. به تقیب آن، روز ۱۷ مارچ ۱۹۷۹، بیروی سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی بنابر دستور برژنف در غیاب وی، جلسه نمود و روی اوضاع به‌وجود آمده صحبت و تصامیم اتخاذ نمود. بوریس گروموف، قوماندان اردوی ۴۰ اتحاد شوروی در افغانستان در کتاب «ارتش سرخ در افغانستان» که ترجمه‌ی آن به فارسی از جانب عزیز آریانفر صورت گرفته، بسیاری فیصله‌ها و اسناد سری بیروی سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی و صحبت‌های رهبری اتحاد شوروی را که با نورمحمد تره‌کی و حفیظ الله امین انجام داده‌اند، به‌نشر سپرده است. قسمت‌هایی از صحبت تلفنی کاسیگین با تره‌کی را که بعد از حوادث هرات به کمک مترجم صورت گرفته و در این کتاب در صفحات ۱۷ الی ۲۴ به‌نشر رسیده خدمت خوانندگان محترم تقدیم می‌نمایم:
«کاسیگین: به‌رفیق تره‌کی بگویید من می‌خواهم از سوی رفیق برژنف و اعضای دفتر سیاسی به‌وی درودهای فراوان بفرستم.
تره‌کی: بسیار سپاس‌گزارم.
کاسیگین: سلامت باشید رفیق تره‌کی، بسیار خسته نباشید.
تره‌کی: نه، من خسته نمی‌شوم، امروز جلسه‌ی شورای انقلابی بود.
کاسیگین: بسیار خوب است، خیلی شادمانم. رفیق تره‌کی ممکن است اوضاع افغانستان را شرح دهید.
تره‌کی: اوضاع خوب نیست. رو به‌خرابی دارد. طی یک‌ماه‌ونیم گذشته، از سوی ایران نزدیک به ۴هزار نفر نظامی با لباس غیرنظامی به افغانستان فرستاده شده‌اند. حالا تمام لشکر ۱۷ پیاده به علاوه‌ی واحدهای توپ‌خانه و دفاع هوایی که به‌روی هواپیماهای ما آتش گشوده‌اند، در دست آنان است. در شهر، جنگ در جریان است.
کاسیگین: آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
تره‌کی: ما معتقد هستیم که مخالفان، واحدهای تازه‌ای را تشکیل داده و به‌پیشروی ادامه خواهند داد.
کاسیگین: شما نیرو ندارید که آنان را شکست بدهید؟
تره‌کی: کاش می‌داشتیم.
کاسیگین: شما در رابطه به این مسئله، چه پیشنهادهایی دارید؟
تره‌کی: ما خواهش می‌کنیم که شما به ما کمک‌های عملی، انسانی و تسلیحاتی کنید.
کاسیگین: این مسئله، خیلی دشوار است.
تره‌کی: در غیر این صورت شورشیان به‌سوی قندهار حرکت کرده و پس از آن به‌سوی کابل خواهند آمد. افغان‌هایی‌که به‌پاکستان گریخته‌اند، هم خواهند آمد. ایران و پاکستان روی یک‌برنامه بر ضد ما عمل می‌کنند. به‌همین خاطر، اگر حالا شما به‌هرات ضربه‌ی کاری وارد بیاورید، ممکن است، انقلاب را نجات بدهیم.
کاسیگین: جهانیان همه از این کار آگاه خواهند شد. شورشیان دستگاه‌های مخابره دارند، آن‌ها فورن اطلاع خواهند داد.
تره‌کی: تمنا می‌کنم، کمک کنید.»
منبع: از پادشاهی مطلقه الی سقوط جمهوری دموکراتیک افغانستان، عبدالوکیل، انتشارات عازم، جلد اول، چاپ دوم، صص ۴۰۷-۴۰۹
